Όλα ξεκίνησαν με τον Adolphe Sax, έναν Βέλγο εφευρέτη οργάνων. Το 1842, προσάρτησε ένα επιστόμιο κλαρινέτου σε μια ορειχάλκινη δημιουργία και το ονόμασε σαξόφωνο. Λόγω του μεταλλικού, κωνικού σώματος του, το σαξόφωνο ήταν ικανό να παίζει σε ένταση πολύ υψηλότερη από άλλα ξύλινα πνευστά. Χρησιμοποιήθηκε σε στρατιωτικά συγκροτήματα το 1800, χρειάστηκε λίγος χρόνος για να ληφθεί σοβαρά υπόψη το σαξόφωνο από τους μουσικούς. Τώρα, είναι βασικό όργανο στη τζαζ και έχει επίσης ρόλο σε μουσικά είδη που κυμαίνονται από την κλασική έως την ποπ.
Εδώ είναι μια σύντομη ιστορία της εξέλιξης των μορφών παιξίματος τζαζ σαξόφωνου, δομημένη γύρω από τις ιστορίες των φιγούρων της τζαζ.
Sidney Bechet (14 Μαΐου 1897 - 14 Μαΐου 1959)
Σύγχρονος του Louis Armstrong, ο Sidney Bechet ήταν ίσως ο πρώτος που ανέπτυξε μια δεξιοτεχνική προσέγγιση στο σαξόφωνο. Έπαιζε σοπράνο σαξόφωνο και, με τον τόνο της φωνής του και το μπλουζέ ύφος του αυτοσχεδιασμού, ενίσχυσε τη συμμετοχή του σαξόφωνου στο πρώιμη τζαζ στυλ.
Φράνκι Τραμπάουερ (30 Μαΐου 1901 - 11 Ιουνίου 1956)
Δίπλα σε τρομπετίστα Bix Beiderbecke, ο Τραμπάουερ παρουσίασε μια εκλεπτυσμένη εναλλακτική λύση στο "καυτή τζαζτων πρώτων δεκαετιών του 1900. Έγινε διάσημος τη δεκαετία του 1920 για την ηχογράφηση του "Singin' the Blues" στο σαξόφωνο C-Melody (στα μισά του δρόμου μεταξύ του τενόρου και του άλτο) με τον Beiderbecke. Ο στεγνός τόνος και το ήρεμο, ενδοσκοπικό του ύφος επηρέασαν πολλούς μεταγενέστερους σαξοφωνίστες.
Κόλμαν Χόκινς (21 Νοεμβρίου 1904 - 19 Μαΐου 1969)
Ένας από τους πρώτους βιρτουόζους του τενόρου σαξόφωνου, ο Coleman Hawkins έγινε γνωστός για τον επιθετικό τόνο και τη μελωδική του δημιουργικότητα. Ήταν πρωταγωνιστής της ορχήστρας Fletcher Henderson κατά τη διάρκεια του κούνια εποχή στις δεκαετίες του 1920 και του ’30. Η εφαρμογή του προηγμένης αρμονικής γνώσης στον αυτοσχεδιασμό βοήθησε να ανοίξει ο δρόμος για bebop.
Τζόνι Χότζες (5 Ιουλίου 1906 - 11 Μαΐου 1970)
Ο Χότζες ήταν ένας άλτο σαξοφωνίστας περισσότερο γνωστός για την ηγεσία του Ντιουκ ΈλινγκτονΟρχήστρα του για 38 χρόνια. Έπαιζε μπλουζ και μπαλάντες με ασυναγώνιστη τρυφερότητα. Βαριά επηρεασμένος από τον Sidney Bechet, ο τόνος του Hodges θρηνούσε με ένα γρήγορο vibrato και ένα φωτεινό ηχόχρωμα.
Μπεν Γουέμπστερ (27 Μαρτίου 1909 - 20 Σεπτεμβρίου 1973)
Ο τενόρος σαξοφωνίστας Ben Webster δανείστηκε έναν επιθετικό τόνο από τον Coleman Hawkins σε νούμερα μπλουζ και επικαλέστηκε τον συναισθηματισμό του Johnny Hodges στις μπαλάντες. Έγινε σταρ σολίστ στην ορχήστρα του Duke Ellington και θεωρείται ένας από τους τρεις πιο σημαντικούς τενόρους της εποχής του swing, μαζί με τους Hawkins και Lester Young. Η εκδοχή του στο «Cotton Tail» του Ellington είναι μια από τις πιο διάσημες ηχογραφήσεις της τζαζ.
Λέστερ Γιανγκ (27 Αυγούστου 1909 - 15 Μαρτίου 1959)
Με τον απαλό του τόνο και τη χαλαρή του προσέγγιση στον αυτοσχεδιασμό, ο Young παρουσίασε μια εναλλακτική στα σκληρά στυλ του Webster και του Hawkins. Το μελωδικό του ύφος αντικατόπτριζε περισσότερο αυτό του Frankie Trumbauer και η «ψυχρή» έκφρασή του οδήγησε στο cool jazz κίνημα.
Τσάρλι Πάρκερ (29 Αυγούστου 1920 - 12 Μαρτίου 1955)
Ο σαξοφωνίστας του Άλτο Τσάρλι Πάρκερ πιστώνεται με την ανάπτυξη του αστραπιαίου, υψηλής ενέργειας στυλ bebop μαζί με τρομπετίστα Ντίζυ Γκιλέσπι. Η απίστευτη τεχνική του Parker μαζί με την κατανόηση του ρυθμού και της αρμονίας τον έκαναν αντικείμενο μελέτης σχεδόν κάθε μουσικού της τζαζ κάποια στιγμή στην ανάπτυξή τους.
Σόνι Ρόλινς (σι. 7 Σεπτεμβρίου 1930)
Εμπνευσμένος από τους Lester Young, Coleman Hawkins και Charlie Parker, ο Sonny Rollins ανέπτυξε ένα τολμηρό και ιδιόρρυθμο μελωδικό στυλ. Ο Bebop και η calypso έχουν εμφανιστεί εξέχοντα καθ' όλη τη διάρκεια της καριέρας του, η οποία χαρακτηρίζεται από τη συνεχή αμφισβήτηση του εαυτού του και τη συνειδητή εξέλιξη. Στα τέλη της δεκαετίας του 1950, αφού καθιερώθηκε σταθερά ως ένας από τους κορυφαίους τενόρους, εγκατέλειψε την καριέρα του για τρία χρόνια αναζητώντας έναν νέο ήχο. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, έκανε πρακτική στη γέφυρα Williamsburg. Μέχρι σήμερα, ο Rollins εξελίσσεται και αναζητά στυλ τζαζ που θα εκφράζουν καλύτερα τον εκθαμβωτικό μουσικό του χαρακτήρα.
Τζον Κολτρέιν (23 Σεπτεμβρίου 1926 - 17 Ιουλίου 1967)
Η επιρροή του Coltrane είναι από τις πιο αξιοσημείωτες στην τζαζ. Ξεκίνησε την καριέρα του σεμνά, προσπαθώντας να μιμηθεί τον Τσάρλι Πάρκερ. Στη δεκαετία του 1950, βρήκε ευρύτερη έκθεση μέσω των συναυλιών του με τους Miles Davis και Thelonious Monk. Μόλις το 1959, ωστόσο, φαινόταν ότι ο Κολτρέιν είχε πράγματι κάτι. Το κομμάτι του "Giant Steps", στο ομώνυμο άλμπουμ, παρουσίαζε μια αρμονική δομή που είχε εφεύρει που δεν ακουγόταν πριν από αυτό. Μπήκε σε μια περίοδο που χαρακτηρίστηκε από μια απόρριψη γραμμικών μελωδιών, άγριας τεχνικής και στρωμάτων αρμονίας. Στα μέσα της δεκαετίας του 1960, εγκατέλειψε άκαμπτες δομές για έντονο, ελεύθερο αυτοσχεδιασμό.
Warne Marsh (26 Οκτωβρίου 1927 - 17 Δεκεμβρίου 1987)
Γενικά κάτω από το ραντάρ για το μεγαλύτερο μέρος της καριέρας του, ο Warne Marsh έπαιξε με μια σχεδόν στωική προσέγγιση. Εκτίμησε τις πολύπλοκες γραμμικές μελωδίες σε σχέση με τα riff και τα γλειψίματα, και ο στεγνός τόνος του φαινόταν συγκρατημένος και σκεπτικός, σε αντίθεση με τους διάχυτους ήχους του Coleman Hawkins και του Ben Webster. Αν και ποτέ δεν κέρδισε την αναγνώριση ορισμένων από τους ομοϊδεάτες του συγχρόνους του όπως ο Lee Konitz ή ο Lennie Tristano (ο οποίος ήταν επίσης ο δάσκαλός του), η επιρροή του Marsh μπορεί να ακουστεί στους σύγχρονους παίκτες όπως ο σαξοφωνίστας Mark Turner και ο κιθαρίστας Kurt Rosenwinkel.
Ορνέτ Κόλμαν (σι. 9 Μαρτίου 1930)
Ξεκινώντας την καριέρα του παίζοντας μπλουζ και μουσική R&B, ο Κόουλμαν γύρισε τα κεφάλια στη δεκαετία του 1960 με την «αρμολωδική» προσέγγισή του - μια τεχνική με την οποία προσπάθησε να εξισώσει την αρμονία, τη μελωδία, τον ρυθμό και τη φόρμα. Δεν συμμορφωνόταν με τις συμβατικές αρμονικές δομές και το παίξιμό του ονομάστηκε «free jazz», κάτι που ήταν εξαιρετικά αμφιλεγόμενο. Από τις πρώτες μέρες που εξόργιζε τους καθαρολόγους της τζαζ, ο Κόλμαν θεωρείται πλέον ο πρώτος μουσικός της avant-garde τζαζ. Ο πρωτοποριακός αυτοσχεδιασμός που υποκίνησε έχει εξελιχθεί σε ένα ουσιαστικό και ποικιλόμορφο είδος.
Τζο Χέντερσον (24 Απριλίου 1937 - 30 Ιουνίου 2001)
Εκπαιδευμένος με την απορρόφηση της μουσικής όλων των κορυφαίων σαξοφωνιστών που προηγήθηκαν, ο Joe Henderson ανέπτυξε ένα στυλ που ήταν ταυτόχρονα βυθισμένο σε αλλά ανεξάρτητο από την παράδοση. Κέρδισε την προσοχή για τα πρώτα του χρόνια hard bop έργο, συμπεριλαμβανομένου ενός εξαιρετικού σόλο στο «Song for My Father» του Horace Silver. Κατά τη διάρκεια της καριέρας του, αυτός ηχογράφησε άλμπουμ που κυμαίνονταν από hard bop μέχρι πειραματικά έργα, και έτσι ενσάρκωσαν την επεκτεινόμενη και εξελισσόμενη τζαζ Πολιτισμός.
Μάικλ Μπρέκερ (29 Μαρτίου 1949 – 13 Ιανουαρίου 2007)
Συνδυάζοντας την τζαζ και τη ροκ με την υπέρτατη ευελιξία και φινέτσα, ο Μπρέκερ έγινε διάσημος στις δεκαετίες του 1970 και του '80. Έπαιξε με ποπ στίχους Steely Dan, James Taylor και Paul Simon καθώς και με φιγούρες της τζαζ όπως οι Herbie Hancock, Roy Hargrove, Chick Corea και δεκάδες άλλοι. Η άψογη τεχνική του ανέβασε τον πήχη για τους σαξοφωνίστες της τζαζ και βοήθησε στη νομιμοποίηση του ρόλου της ροκ και της ποπ μουσικής στα στυλ της τζαζ.
Κένι Γκάρετ (σι. 9 Οκτωβρίου 1960)
Ο Γκάρετ έγινε γνωστός ενώ έπαιζε με το ηλεκτρικό συγκρότημα του Μάιλς Ντέιβις τη δεκαετία του 1980, κατά την οποία ανέπτυξε μια νέα προσέγγιση στο άλτο σαξόφωνο. Τα μπλουζά και επιθετικά σόλο του τείνουν να αντιπαραθέτουν τις μακριές, θρηνητικές νότες του με κομμένα, λειαντικά μελωδικά κομμάτια.
Κρις Πότερ (σι. 1 Ιανουαρίου 1971)
Ένα παιδί θαύμα σαξόφωνου, ο Κρις Πότερ ανέβασε την τεχνική του σαξόφωνου σε ένα νέο επίπεδο. Ξεκίνησε την καριέρα του με τον τρομπετίστα Ρεντ Ρόντνεϊ και σύντομα έγινε ο πρώτος τενόρος τενόρος για μια σειρά από αξιόλογους αρχηγούς συγκροτημάτων, όπως οι Dave Holland, Paul Motian και Dave Douglas. Έχοντας κατακτήσει τα στυλ των προηγούμενων εικονιδίων της τζαζ, ο Πότερ ειδικεύεται σε βιρτουοζικά σόλο βασισμένα σε κίνητρα ή σετ. Η ευκολία με την οποία παίζει σε όλους τους δίσκους του σαξόφωνου είναι πρακτικά απαράμιλλη.
Μαρκ Τέρνερ (σι. 10 Νοεμβρίου 1965)
Επηρεασμένος τόσο από τον Coltrane όσο και από τον Warne Marsh, ο Mark Turner έγινε γνωστός δίπλα στον κιθαρίστα Kurt Rosenwinkel. Ο ξηρός τόνος, οι γωνιακές φράσεις του και η συχνή χρήση του ανώτερου σαξόφωνου τον κάνουν να ξεχωρίζει μεταξύ των σύγχρονων σαξοφωνιστών. Μαζί με τον Chris Potter και τον Kenny Garrett, ο Turner είναι ένας από τους πιο σημαντικούς σαξοφωνίστες στην τζαζ σήμερα.
