Het derde persoonsperspectief is een vorm van verhalen vertellen waarbij een verteller alle actie van zijn werk vertelt het gebruik van voornaamwoorden van derden, zoals 'hij', 'zij' en 'zij'. Het is het meest voorkomende perspectief in fictie.
Er zijn twee soorten derde persoonsperspectief: alwetend, waarin de verteller alle gedachten en gevoelens van iedereen kent karakters in het verhaal, of beperkt, waarin de verteller alleen zijn eigen gedachten, gevoelens en kennis over verschillende situaties en de andere personages vertelt.
De voordelen van de derde persoon
Heel vaak voelen nieuwe schrijvers zich het prettigst bij een perspectief van de eerste persoon, misschien omdat het bekend voorkomt, maar schrijven in de derde persoon geeft een schrijver eigenlijk veel meer vrijheid in hoe hij het verhaal vertelt.
Het alwetende gezichtspunt van de derde persoon is het meest objectieve en betrouwbare gezichtspunt omdat een alwetende verteller het verhaal vertelt. Deze verteller heeft meestal geen vooroordelen of voorkeuren en heeft ook volledige kennis van alle personages en situaties. Dat maakt het heel gemakkelijk om veel ondersteunende details te geven over, nou ja, alles.
Als de verteller daarentegen een gewone sterveling is, kan de lezer alleen leren wat door die persoon waarneembaar is. De schrijver zal moeten vertrouwen op andere personages die hun gedachten en gevoelens uiten, aangezien de schrijver de lezer niet toestaat hun gedachten effectief te lezen.
De gouden regel van consistentie
De belangrijkste regel met betrekking tot standpunten is dat het consistent moet zijn. Zodra een schrijver van het ene gezichtspunt naar het andere afdwaalt, pikt de lezer dat op. Het effect zal zijn dat de schrijver zijn autoriteit als verhalenverteller verliest en zeker ook de aandacht van de lezer.
Als de schrijver het verhaal bijvoorbeeld vertelt met behulp van beperkte vertelling door een derde persoon en dan plotseling de lezer dat de minnaar van de hoofdpersoon heimelijk niet meer van hem houdt, zal de schrijver het kwijt zijn lezer. Dat komt omdat het onmogelijk is voor de verteller van dit verhaal in de derde persoon om een geheim te kennen, tenzij 1) de persoon die het geheim heeft of een ander bekend personage vertelt hen, 2) ze hoorden iemand het geheim onthullen, of 3) ze lazen erover in bijvoorbeeld een dagboek.
Een van de taken van de schrijver is om lezers zich op hun gemak te laten voelen terwijl de schrijver ze meeneemt naar een nieuwe wereld.
Voorbeelden van het derde persoonsperspectief
Van Jane Austen Trots en vooroordeel, zoals veel klassieke romans, wordt verteld vanuit het perspectief van een derde persoon.
Hier is een passage uit het boek:
"Toen Jane en Elizabeth alleen waren, zei de eerste, die eerder voorzichtig was geweest met haar lof voor meneer Bingley, tegen haar zus hoeveel ze hem bewonderde. 'Hij is precies wat een jonge man hoort te zijn,' zei ze, 'verstandig, goed gehumeurd, levendig; en ik heb nog nooit zulke gelukkige manieren gezien! Zoveel gemak, met zo'n perfect goede kweek!'"
Een meer eigentijds voorbeeld is J.K. van Rowling Harry Potter serie, die is geschreven met Harry als focus, maar vanuit het standpunt van iemand die hem en de mensen om hem heen observeert.
