Ik herinner me levendig dat ik met gekruiste benen op de vloer van de woonkamer voor de eerste keer zat te kijken. Na het epische muzieknummer aan het einde spoelde ik de VHS-band onmiddellijk terug en begon helemaal opnieuw. Iets in het plot greep mij als achtjarige aan. Ik had er op dat moment geen woorden voor, maar iets in dit verhaal resoneerde en zorgde ervoor dat ik terugspoelde, terugspoelde, terugspoelde. Tegenwoordig zie ik hoe elke keer dat ik die band weer in de videorecorder van de familie plaatste, ik troost vond in de totale acceptatie die Shrek en Fiona elkaar aan het einde van de film toonden. Sterker nog, ik merkte dat ik verliefd werd op de zelfacceptatie die ze zichzelf leerden tonen.
“Films hebben een consumerende kracht die ons het gevoel kan geven dat we de ervaring beleven van de personages die we zien.”
Deze film, op meesterlijke wijze gebracht met veel komisch reliëf, heeft mij als kind diep geraakt en doet dat nog steeds. Het biedt hoop dat ik ook mag leren dat zelfs de lelijkste delen van mij mij niet diskwalificeren van liefde, en dat ik die liefde aan mezelf kan geven.
Ongeacht het genre hebben films een consumerende kracht die ons het gevoel kan geven dat we in de wereld leven ervaring van de personages die we zien, of die ons op zijn minst herinneren aan een tijd in ons leven waarin we iets hebben gevoeld hetzelfde. En daarom houden we van ze. Omdat elk element een cruciale rol speelt – de uitvoeringen, dialoog, belichting, kleuren en partituur – zijn films kunst in beweging en ontvouwt de mensheid zich op het scherm.
Films zijn een ontsnapping waar velen van ons dol op zijn. Misschien komt dat omdat cinema, in zijn meerlagige magie, ons dwingt om stil te staan en te voelen. Films nemen ons mee op een reis door een verhaal, maar daar hoeven we niet te stoppen. Wanneer we ons volledig laten meeslepen en nota nemen van de gevolgen die we ondervinden, kunnen films ons helpen te leren navigeren door de realiteit die ons te wachten staat als de credits rollen. Films kunnen instrumenten zijn in onze genezing in het echte leven.
“Films kunnen ons helpen te leren navigeren door de realiteit die ons te wachten staat als de credits rollen.”
Er is een hulpmiddel genaamd ‘bioscooptherapie’ waarmee we alles uit films kunnen halen. Hoogleraren psychologie Linda Berg-Cross En Pamela Jennings definieer filmtherapie als “een therapeutische techniek dat houdt in dat de therapeuten commerciële films moeten kiezen die de cliënt alleen of met bepaalde anderen kan bekijken.”
Hoewel filmtherapie een techniek is die wacht op aanvullend onderzoek, beoordelingen van de werkzaamheid ervan suggereert dat wanneer we films gebruiken als een hulpmiddel voor zelfontdekking voor persoonlijke groei en genezing, films ons een inzicht kunnen geven in de manier waarop we omgaan met ons echte leven.
De multi-sensorische storytelling van cinema kan ons zelfs op neurologisch niveau bereiken. Op het gebied van studie bedacht neurocinema, Neuroloog van Princeton University Uri Hasson probeert zijn nieuwsgierigheid te bevredigen over hoe visuele media de hersenen beïnvloeden. Zijn bevindingen overlappen met onderzoek gepubliceerd in de Berghahn Journals die suggereren dat wanneer we resoneren met de benarde situatie van een personage in een film, we worden uitgenodigd om zelf ruimte te maken voor die vermoeiende emoties. Vanuit de veiligheid van onze bank kunnen we empathisch door die sensaties heen fietsen, ontdekken waar die gevoelens in onze huidige realiteit liggen, en oefenen met het verwerken ervan.
“Als we in een film resoneren met de benarde situatie van een personage, worden we uitgenodigd om zelf ruimte te maken voor die vermoeiende emoties.”
Denk eens aan het verhaal van Disney Pixar. Door de hele film heen volgen we een vrolijke tween, Riley, en haar groep gepersonifieerde emoties. Elk personage probeert het geluk van Riley intact te houden ondanks een uitdagende verhuizing naar een nieuwe stad. Als we het aan het eind door onze tranen heen merken, staat Riley zichzelf eindelijk toe dat het niet goed gaat. Ze leert dat het uiten van haar verdriet niet beschamend is en vindt verlossing. Misschien zit er in deze laatste scène een uitnodiging om onszelf dezelfde toestemming te geven, op welke manier dan ook persoonlijk van toepassing. Op deze manier is filmtherapie een hulpmiddel om ons te helpen de boodschap van een verhaal in ons eigen leven te integreren.
Dr. Birgit Wolz gebruikt filmtherapie bij haar cliënten in een methode die zij ‘cinema-alchemie’ noemt. Cinema-alchemie houdt in drie benaderingen:
- Evocatief – herkennen wanneer een film je aanspreekt en vragen waarom.
- Prescriptief – het voorschrijven van een specifieke film die zich concentreert op het thema dat verband houdt met uw therapeutische doelen of die u helpt uw huidige omstandigheden te begrijpen.
- Cathartisch – het selecteren van films waarvan je weet dat ze je aan het lachen of huilen zullen maken en opzettelijk de afgifte van verlichtende hormonen veroorzaken.
Als we de suggestieve benadering van Wolz willen toepassen, kun je de volgende keer dat een film resoneert, vragen stellen als:
- Waar zie ik mezelf in dit verhaal?
- Wat aan dit personage trekt mij naar hen toe? Is dit het soort persoon dat ik wil zijn? Wat zijn die kwaliteiten en hoe kan ik ze implementeren?
- Deze film geeft mij een warm en wazig gevoel. Wat wil ik in deze film? Is er hier een droom waarvan ik niet wist dat ik hem wilde, totdat ik hem op het scherm zag spelen?
Nieuwsgierig worden naar waarom we de films die we maken leuk vinden, is een krachtige manier om kunst te laten weerspiegelen wie we zijn, waardoor we een kijkje krijgen in wat erin zit.
“Het volgen van een verhaal dat een overkoepelend thema behandelt van waar we aan werken, kan nuttig zijn om het thema zelf veilig aan te pakken.”
Bij de prescriptieve benadering kunnen we films zoeken die de ervaringen beschrijven waarmee we worstelen, waardoor we ruimte kunnen maken voor onze emoties rond dat onderwerp. Misschien lijkt dit op een bepaald punt in het genezingsproces op het kijken naar films over huwelijksspanningen of verslaving, of naar avonturenfilms waarin personages met hun grootste angsten worden geconfronteerd. Het volgen van een verhaal dat een overkoepelend thema behandelt van waar we aan werken, kan nuttig zijn om het thema zelf veilig aan te pakken.
Met het comfort van een narratieve structuur (begin, midden en einde) kunnen we onze omstandigheden beter begrijpen door onze gedeelde ervaringen op het scherm te zien spelen. Overweeg na het kijken externe verwerking met uw therapeut, partner of goede vriend. Houd een dagboek bij over het onderwerp van de film, schrijf citaten op die opvallen, bekijk belangrijke scènes opnieuw en haal details uit het verhaal die resoneren. Wat we in taal verpakken, kunnen we in ons leven integreren.
“Wat we in taal verpakken, kunnen we in ons leven integreren.”
Voordat u echter op afspelen klikt, moet u bij uzelf controleren of u de emoties kunt tolereren die deze geselecteerde films kunnen oproepen. Als iets je te veel wordt, overweeg dan om op pauze te drukken of de film op een later tijdstip opnieuw te bekijken. Wat filmtherapie tot een instrument maakt dat we met wijsheid kunnen hanteren, is dat we de kunstvorm ons laten beïnvloeden in de mate waarin we ons het prettigst voelen, en deze indien nodig uitschakelen.
Ten slotte lijkt een louterende benadering van films er volgens Wolz op dat je weet wanneer je moet lachen of huilen en dat je een film opzet waarvan je weet dat hij je zal ontmoeten waar je bent. Zowel lachen als huilen hebben een positieve invloed op de hormonale balans van onze hersenen endorfine vrijkomen, stress verlichten, en verrijk de feel-good chemische stof dopamine.
Het betaamt ons om één lijst bij te houden van films waarvan we weten dat ze ons een hartelijke lach zullen bezorgen, en van één waarvan we weten dat we er een paar tranen van zullen laten vergieten. Het is voor de liefde en zorg voor onze hersenen, en het is bioscooptherapie op zijn meest geruststellend.
Of het nu gaat om het opmerken van wat resoneert, het opzettelijk selecteren van verhalen waar we ons mee kunnen identificeren of het voorschrijven van een broodnodige lach of huil, films kijken door een lens van filmtherapie kan onze empathie activeren en een diepgaande impact op ons hebben - en dat allemaal terwijl we wat popcorn eten. Het is geen geheim: wij mensen houden van verhalen, en de verhalen die we op het scherm zien ontrafelen kunnen ons helpen bij onze groei. Bioscooptherapie zou het hulpmiddel kunnen zijn dat onze volgende stap van genezing benadrukt.
Cheyanne Solis
