Een oratorium is een heilige maar niet-liturgische dramatische en uitgebreide compositie voor vocale solisten, Refrein, en orkest. De verhalende tekst is meestal gebaseerd op de Schrift of bijbelse verhalen, maar is meestal niet bedoeld voor presentatie tijdens religieuze ceremonies. Hoewel het oratorium vaak over heilige onderwerpen gaat, kan het ook over halfheilige onderwerpen gaan.
Dit grootschalige werk wordt vaak vergeleken met een opera, maar in tegenstelling tot de opera, mist het oratorium typisch acteurs, kostuums en decors. Het refrein is een belangrijk element van een oratorium en de recitatieven van de verteller helpen het verhaal vooruit te helpen.
Geschiedenis van het Oratorium
Halverwege de 15e eeuw stichtte een Italiaanse priester met de naam San Filippo Neri de Congregatie van het Oratorium. De priester hield religieuze bijeenkomsten die zo goed bezocht werden dat er een aparte ruimte moest worden gebouwd om de deelnemers te huisvesten. De kamer waar ze die bijeenkomsten hielden, heette het oratorium; later zou de term ook verwijzen naar de muziekuitvoeringen die tijdens hun bijeenkomsten werden gepresenteerd.
Vaak aangehaald als het eerste oratorium is de presentatie van februari 1600 in de Oratoria della Vallicella in Rome, genaamd de "Representatie van Ziel en Lichaam" (La rappresentazione di anima e di corpo) en geschreven door de Italiaanse componist Emilio de Cavalieri (1550-1602). Cavalieri's oratorium omvatte een geënsceneerde presentatie met kostuums en dans. De titel "vader van het oratorium" wordt meestal gegeven aan de Italiaanse componist Giacomo Carissimi (1605-1674), die 16 oratoria schreef op basis van het Oude Testament. Carissimi heeft de vorm zowel artistiek bepaald als het karakter gegeven dat we het vandaag de dag zien, als dramatische koorwerken. Oratoria bleven tot de 18e eeuw populair in Italië.
Opmerkelijke componisten van oratoria
De oratoria die werden geschreven door de Franse componist Marc-Antoine Charpentier, in het bijzonder "De ontkenning van Saint Peter" (Le Reniement de Saint Pierre), hielpen bij de oprichting van oratoria in Frankrijk. In Duitsland hebben componisten als Heinrich Schütz ("Paasoratorium"), Johann Sebastian Bach ("Passie volgens Sint-Jan" en "Passie volgens Sint-Mattheüs") en George Friedrich Händel ("Messiah" en "Samson") hebben dit genre verder onderzocht.
Tegen de 17e eeuw werden niet-bijbelse teksten vaak gebruikt in oratoria en tegen de 18e eeuw werd toneelactie verwijderd. De populariteit van het oratorium nam af na de jaren 1750. Latere voorbeelden van oratoria zijn "Elijah" van de Duitse componist Felix Mendelssohn, L'Enfance du Christ van de Franse componist Hector Berlioz en "Dream of Gerontius" van de Engelse componist Edward Elgar.
Verwijzing:
- oratorium (2009). In Encyclopædia Britannica. Ontvangen 06 oktober 2009, van Encyclopædia Britannica Online
- oratorium. In The Grove Concise Dictionary of Music, onder redactie van Stanley Sadie © Macmillan Press Ltd., Londen
- decaan W. 1978. Oratorium. De Muzikale Tijden 119(1626):653-668.
- Otten, J. (1911). Oratorium. In De Katholieke Encyclopedie. New York: Robert Appleton Company.
- Rawlins JT. 1981. Carissimi, stamvader van het oratorium. Het Koorjournaal 21(8):15-20.
