Stikstofnarcose is een veranderde gemoedstoestand die wordt veroorzaakt door het inademen van stikstof bij een hoge gedeeltelijke druk. Hoe dieper een duiker afdaalt, hoe hoger de partiële druk van stikstof en andere gassen in zijn lucht zal zijn. Om deze reden wordt stikstofnarcose meestal gezien als een functie van diepte. Hoe dieper een duiker gaat, hoe groter de narcose.
Inert Gas Narcose
Hoewel stikstof het hoofdbestanddeel van lucht is (79 procent), zijn andere gassen in de tank van een duiker ook verdovend op grote diepten, zoals zuurstof en kooldioxide. Om deze reden verwijzen veel trainingsbureaus nu naar de narcose die wordt veroorzaakt door het inademen van perslucht op diepte als "narcose met inert gas" in plaats van "stikstofnarcose". Natuurlijk, zuurstof en kooldioxide zijn geen inerte gassen, dus misschien is de beste term om te gebruiken gewoon 'narcose'. Hoe je het ook noemt, het punt is dat meer dan één gas het niveau van narcose van een duiker kan beïnvloeden onderwater.
Narcose wordt wel de "opname van de diepte" genoemd en veel duikers vergelijken narcose met een gevoel van aangename dronkenschap. In feite gebruiken duikers soms de "Martini-regel" om de effecten van narcose tijdens een duik ruwweg in te schatten. Afhankelijk van de bron, stelt de Martini-regel dat voor elke 30 of 60 voet diepte een duiker het verdovende effect ervaart van het drinken van één martini.
Diepten waarop duikers narcose ervaren
De gemiddelde diepte waarop een duiker op zijn minst een milde narcose ervaart, is 30 meter zeewater. Op 140 voet zullen de meeste duikers aanzienlijke narcose ervaren. Duiken verder dan 140 voet (de recreatieve duikdieptelimiet) terwijl het ademen van lucht sterk wordt afgeraden door de meeste opleidingsorganisaties.
Sommige duikers maken duiken tot 160-90 voet in de lucht, maar dergelijke duiken vereisen diepe luchttraining en worden over het algemeen afgekeurd. Als een duiker een diepte van 60 meter overschrijdt terwijl hij lucht inademt, is de kans groot dat hij slopende narcose krijgt, zelfs bewusteloosheid.
De effecten van narcose op duikers
Narcose heeft een verdovend effect op een duiker. In de meeste gevallen van narcose zijn de verdovende effecten niet extreem en ervaart de duiker een enigszins veranderde toestand zonder volledig bewustzijnsverlies.
Emotionele effecten van narcose op duikers
Afhankelijk van de duiker en de duikomgeving, kan narcose ervoor zorgen dat een duiker positieve, euforische emoties of negatieve, stressvolle emoties voelt (een "donkere narcose"). Beide scenario's zijn gevaarlijk.
Een duiker die zich overdreven ontspannen en gelukkig voelt, kan mogelijk niet adequaat reageren op een gevaarlijke situatie omdat hij denkt dat alles in orde is. Een voorbeeld is een euforische duiker die merkt dat hij zijn tankreservedruk heeft overschreden, maar besluit door te gaan met duiken omdat hij zich goed voelt en daarom niet bang is dat hij zonder lucht komt te zitten.
EEN duiker die gevoelens van angst of stress ervaart, kan problemen waarnemen die er niet zijn of ongepast reageren op problemen die er wel zijn. Een voorbeeld is een gestresste duiker die merkt dat hij zijn tankreservedruk heeft bereikt. Hij raakt in paniek, blaast zijn drijfvermogencompensator op en schiet naar de oppervlakte omdat hij bang is dat hij zonder lucht komen te zitten als hij een normaal gecontroleerde afdaling maakt, ook al heeft hij meer dan voldoende lucht te doen dus.
Narcose vertraagt en schaadt mentale vermogens
Narcose beïnvloedt het vermogen van een duiker om te redeneren, situaties te evalueren, te beslissen over de juiste handelwijze en informatie op te roepen. Narcose vertraagt ook de denk- en reactietijden van een duiker. In feite denkt een duiker die narcose ervaart minder helder en langzamer dan hij normaal doet.
Mistig denken en redeneren onder water is gevaarlijk. Zelfs normale situaties kunnen tot mogelijke rampen leiden als de mentale vermogens van een duiker afnemen. Een duiker die bijvoorbeeld een negatief drijfvermogen heeft, kan zijn drijfvermogencompensator niet opblazen omdat hij het probleem niet herkent (de situatie niet inschat). Of hij kan proberen te compenseren voor negatief drijfvermogen door zichzelf een schop onder de kont te geven (niet beslissen over de juiste handelwijze).
Lichamelijke beperking door narcose
Narcose beïnvloedt de coördinatie van een duiker. Hij kan moeite hebben om taken uit te voeren waarvoor nauwkeurige bewegingen nodig zijn diepe duiken.
Een ander fysiek effect van narcose is een verminderde thermoregulatie (temperatuurregeling). De huiveringsreactie die helpt om het lichaam van een duiker op te warmen, wordt verminderd met narcose. Ook al is een duiker die last heeft van narcose gevaarlijk gekoeld, hij voelt zich doorgaans warmer dan hij is vanwege zijn veranderde percepties en mentaal functioneren. Dit leidt tot de mogelijkheid van onderkoeling. Lichamelijke beperkingen als gevolg van narcose beginnen meestal op grotere diepte dan de mentale en emotionele effecten van narcose.
Hoe herken je narcose tijdens het duiken?
De drempel waarop een duiker verdwaald raakt, verschilt van duiker tot duiker. Duikers die narcose ervaren, zijn zich er vaak niet van bewust dat ze op een suboptimaal niveau functioneren. De veranderde waarnemingen van een duiker kunnen ervoor zorgen dat hij zich tijdens de duik goed genoeg voelt, terwijl hij dat niet doet beseffen dat zijn motoriek en mentaal functioneren verminderd zijn, waardoor narcose moeilijk te zelf diagnosticeren. Om het nog erger te maken, zal de buddy van de duiker waarschijnlijk dezelfde verdovende effecten ervaren als de duiker zelf, en is hij misschien niet in staat om hem te helpen identificeren wanneer hij is gedrogeerd.
Noteer ongebruikelijke emoties (zelfs goede) om narcose te identificeren. Houd ook rekening met problemen met het waarnemen van informatie, zoals het lezen van uw manometer of duikcomputer. Veel duikers melden dat ze ongewone gedachten hebben tijdens narcose. Een persoon verwonderde zich bijvoorbeeld ooit over de enorme, enorme omvang van een vlindervis en zorgde ervoor dat hij glimlachte en knipoogde, zodat hij zou weten dat ze vriendelijk waren.
Duikers hebben ook bizarre effecten gemeld, zoals zout water dat zoet smaakt of kleuren anders ziet op hun manometer. Hoewel de effecten van narcose onder bepaalde omstandigheden aangenaam kunnen zijn, moet een duiker toch actie ondernemen om dit tegen te gaan narcose op het moment dat hij het opmerkt, omdat hij niet in staat zal zijn om efficiënt en adequaat te reageren op onverwachte situaties. Een duiker moet weten hoe hij narcose moet behandelen en minimaliseren of alternatieve ademhalingsgassen moet gebruiken. Ze moeten ook het verschil weten tussen stikstofnarcose en decompressieziekte.
