Vroeger hadden motorfietsen geen koppelingen; rijders trapten gewoon de machine tot leven en bleven doorgaan. Bij het van tevoren plannen van een motorrit moesten om voor de hand liggende redenen elke start op een heuvel worden vermeden.
De vroegste koppelingen waren niet meer dan een rudimentair riemspansysteem voor de achterwielaandrijving. De eerste echte koppeling (een leren kegelontwerp) werd gemonteerd op een Douglas uit 1913 van 500 cc.
Verreweg het meest populaire koppelingsontwerp is de lay-out met meerdere platen, een ontwerp dat bestaat uit een aantal aangedreven en aandrijfplaten; meestal gemaakt van staal (aangedreven) en kurk ingevoegd staal (aandrijving). Voor de meeste straattoepassingen worden de koppelingen geclassificeerd als nat, simpelweg omdat ze in een olie werken bad in de primaire aandrijfkast bij vroege machines of door de motor-/versnellingsbakolie er later in te delen machines.
Werkingsprincipes
De meeste lamellenkoppelingen werken op dezelfde manier: de aandrijving van de krukas van de motor zet een tandwiel om in een buitenste trommeltandwiel; wanneer de koppeling is ingeschakeld, gaat de aandrijving door de koppeling in de
De meerdere platen in de koppeling worden bij elkaar gehouden door een reeks veren die druk uitoefenen op een drukplaat. Ontkoppeling van de koppeling wordt typisch bereikt door een stang die door de versnellingsbakas gaat en tegengestelde druk uitoefent op de drukplaat. Met andere woorden, de stang gaat de veerdruk tegen, waardoor de koppeling wordt ontkoppeld.
Op sommige motorfietsen wordt de druk van de drukplaat verminderd door een mechanisme dat de plaat optilt.
Afhankelijk van de rijder en het type rijden dat hij of zij doet, gaan de meeste lamellenkoppelingen vele duizenden kilometers mee. Als u echter met opzet de koppeling laat slippen (om het toerental te verhogen), zullen de platen snel slijten. Dit is een veelvoorkomend probleem bij racemachines in het algemeen, maar vooral bij krachtige 2-taktmotoren.
Over het algemeen is onderhoud aan de koppeling nodig wanneer de rijder een van de twee problemen ervaart: slippen of slepen.
Slippende koppelingen
Zoals hierboven vermeld, zal het opzettelijk slippen van een koppeling de slijtage aanzienlijk verhogen. Er kan echter worden gesteld dat bij het wegrijden vanuit stilstand de rijder de koppeling moet laten slippen om het voorwaartse momentum te starten. Onnodig te zeggen dat motorfietsen die worden gebruikt in zwaar stop-and-go-verkeer hun koppelingen veel sneller zullen verslijten dan een machine die voornamelijk wordt gebruikt tijdens lange ritten op de snelweg. De eerste indicatie dat de koppeling onderhoud nodig heeft, is wanneer deze slipt bij krachtig accelereren. De berijder moet echter de afstelling van de middelste duwstang (indien aanwezig), de speling en de kabelafstelling (indien van toepassing) controleren.
In de meeste gevallen zal een slippende koppeling steeds erger worden en heeft de eigenaar geen andere keuze dan: inspecteer de platen, meet hun dikte (aangedreven platen) en vlakheid (aandrijfplaten) en vervang ze als verplicht. Het is zeer zeldzaam dat de platen voldoen aan de eisen van de fabrikant specificaties: voor dikte en vlakheid en toch slip. Als de eigenaar constateert dat dit het geval is, moet hij de veren die mogelijk niet de juiste vrije lengte hebben, inspecteren en daarom de vereiste druk uitoefenen. Een andere mogelijkheid is verkeerd oliegebruik. Moderne oliën hebben veel additieven die soms niet compatibel zijn met natte koppelingen.
Als al het bovenstaande klopt, moet de berijder de duwstang controleren. Bij sommige ontwerpen is de duwstang een item uit meerdere delen, gescheiden door kogellagers. Na verloop van tijd zullen de onvermijdelijke verschillen in de oppervlaktehardheid ervoor zorgen dat de staaf (meestal) gaat zwellen, wat kan leiden tot wrijving in de tandwielas.
Koppeling slepen
Een slepende koppeling is een koppeling waarbij de motor en het achterwiel niet volledig worden ontkoppeld wanneer de koppelingshendel wordt ingetrokken. De meest voorkomende oorzaak van dit probleem is een slecht afgestelde koppeling. Moderne oliën kunnen dit probleem echter soms veroorzaken.
Het meest waarschijnlijke scenario voor een slepende koppeling doet zich voor wanneer een machine enige tijd niet is gebruikt (winterstalling, bijvoorbeeld). In dit geval kunnen de koppelingsplaten aan elkaar plakken, waardoor slechts een gedeeltelijke ontkoppeling ontstaat. Om dit probleem te verhelpen, moet de berijder (voordat de motor wordt gestart) de eerste of tweede versnelling selecteren en de machine heen en weer bewegen totdat de koppeling ontkoppelt. Als u dit niet doet, zal de eerste versnelling kraken tijdens het inschakelen en/of de mogelijkheid dat de fiets naar voren slingert totdat de koppeling wordt ontkoppeld.
