Een toonladder is een reeks muzieknoten die in oplopende of aflopende volgorde op toonhoogte is gerangschikt. Er zijn veel verschillende schalen, opgebouwd rond veel verschillende sets van relaties. De meeste klassieke westerse muziek is gebaseerd op toonladders die zijn opgebouwd rond een octaaf, of acht noten (do-re-mi-fa-sol-la-ti-do).
Sommige van de aantekeningen in a doe-re-mi schaal zijn een volledige stap uit elkaar (do-re-mi), en sommige zijn slechts een halve stap uit elkaar (mi-fa, ti-do). Deze zelfde relatie van halve en hele tonen is hetzelfde, ongeacht op welke noot je begint. Een octaaf kan op elke noot beginnen en de toonladder krijgt de naam van de noot waarop hij begint.
Een C-schaal begint bijvoorbeeld op een C, een D op D, enzovoort. Bij het zingen van de toonladder is de eerste noot altijd 'doen'.
Wat is een chromatische schaal?
Een chromatische toonladder bestaat uit alle 8 tonen in de do-re-mi toonladder plus alle extra halve tonen die weggelaten worden als je do-re-mi zingt.
Met andere woorden, de 12 tonen in een chromatische toonladder staan een halve toon of een halve toon uit elkaar.
Het woord "chromatisch" komt van het Griekse woord chroma wat "kleur" betekent. De chromatische toonladder bestaat uit 12 noten die elk een halve stap uit elkaar liggen. Het is van de chromatische toonladder dat elke andere toonladder of akkoord in de meeste westerse muziek wordt afgeleid. We nemen de chromatische toonladder C als voorbeeld:
C Chromatische schaal als je omhoog gaat: C C# D D# E F F# G G# A A# B C
C Chromatische schaal als je naar beneden gaat: C B Bb A Ab G Gb F E Eb D Db C.
Hoe worden chromatische schalen gebruikt?
De meeste klassieke westerse muziek (bijvoorbeeld de muziek van Bach en Beethoven) is opgebouwd rond het octaaf (do-re-mi). Chromatische toonladders worden echter vaak gebruikt bij het componeren van moderne, atonale muziek. Ze worden ook vaak gebruikt in jazzcomposities. Sommige Indiase en Chinese muziek is ook opgebouwd rond een toonladder van 12 noten.
Het is belangrijk op te merken dat hedendaagse symfonische instrumenten bijna altijd zijn gestemd op een schaal van 12 gelijke tonen. In het verleden werden echter zelfs westerse instrumenten op verschillende manieren gestemd, met ongelijke afstanden tussen tonen.
Chromatische toonladders voor verschillende instrumenten:
Bas: Op een bas bevat de chromatische toonladder een heel octaaf dat op volgorde wordt gespeeld. Er is geen grondtoon. Het zou ongebruikelijk zijn om ze allemaal in één nummer te spelen, maar als je leert spelen, is de chromatische toonladder een geweldige manier om vertrouwd te raken met de bas en toets.
Piano: Het is gemakkelijker om te begrijpen hoe een chromatische toonladder klinkt als je denkt aan een pianotoetsenbord.
Als je do-re-mi speelt, speel je drie witte toetsen. Tussen de witte toetsen zitten twee zwarte toetsen, die je hebt overgeslagen. Speel al die toetsen achter elkaar, en je speelt vijf noten in plaats van drie. Speel alle 12 zwarte en witte toetsen van een octaaf in oplopende of aflopende volgorde en je speelt een chromatische toonladder.
Gitaar: Net als bij de bas, op de gitaar, is de chromatische toonladder een goede manier om het instrument te leren.
