Orson Wellesfilm uit 1941 burger Kane, die Welles regisseerde, produceerde en samen schreef met Herman J. Mankiewicz, ging op 1 mei 1941 in première in het RKO Palace Theatre in New York. De film gaat over de opkomst en ondergang van een krantenmagnaat, Charles Foster Kane (gespeeld door Welles), en is losjes gebaseerd op het leven van William Randolph Hearst (die weigerde reclame te maken voor de film in zijn kranten). Het werd in 1998 en 2007 uitgeroepen tot de beste film ooit gemaakt door het American Film Institute.
Belangrijkste afhaalrestaurants: 'Citizen Kane'
- burger Kane wordt voornamelijk in flashback verteld, terwijl een verslaggever op zoek gaat naar de betekenis van het laatste woord van de stervende mediamagnaat Charles Foster Kane.
- De verslaggever interviewt Kane's medewerkers, waaronder zijn voormalige beste vriend en zijn vervreemde vrouw, die hun kijk op het leven van Kane delen.
- Kane wordt afgeschilderd als een gecompliceerde man wiens ambitie en rijkdom zijn ontspoord door zijn arrogantie.
Het verhaal van Citizen Kane
In een torenhoog herenhuis op een enorm landgoed in Florida sterft de bejaarde krantenmagnaat Charles Foster Kane (Orson Welles) nadat hij een laatste woord, 'rozenknop', heeft uitgesproken terwijl hij een sneeuwbol laat vallen. Onder verschillende verslaggevers die verhalen willen schrijven over het leven en de dood van Kane, krijgt verslaggever Jerry Thompson (William Alland) de opdracht om de betekenis van Kane's laatste woord te achterhalen. Terwijl Thompson onderzoekt, worden vignetten uit het leven van Kane afgebeeld in flashbacks.
Thompson begint met het onderzoeken van Kane's verschillende hechte relaties, maar eerst wordt hij afgewezen door Kane's tweede vrouw, Susan Alexander Kane (Dorothy Comingore), die vervreemd was van haar man.
Thompson leest dan het dagboek van de overleden Walter Parks Thatcher, een prominente bankier die de voogdij over Kane nam toen hij 8 jaar oud was. Er was goud ontdekt op het terrein dat eigendom was van Kane's moeder (Agnes Moorehead), en Thatcher werd toegewezen aan het kind. conciërge omdat men geloofde dat hij het fortuin goed kon beheren en ervoor zou zorgen dat de jonge Kane een eersteklas zou krijgen opleiding. Kane is aan het sleeën in de sneeuw wanneer hem wordt verteld over deze regeling, en hij reageert boos op de scheiding van zijn moeder.
Na te zijn "weggegooid" uit een aantal hogescholen, besluit Kane, halverwege de twintig en verantwoordelijk voor zijn nu aanzienlijke financiën, zijn energie te concentreren op een kleine krant, de New York Inquirer, die een deel van zijn bezit werd nadat Kane in een brief aan Thatcher opmerkte: "Ik denk dat het leuk zou zijn om een krant te runnen". Thompson komt erachter dat de relatie tussen Kane en Thatcher aanzienlijk verslechterde toen Kane artikelen publiceerde die Thatcher en zijn zakelijke belangen aanvielen.
Thompson gaat verder met het interviewen van Kane's business manager, de heer Bernstein (Everett Sloane), die uitbundig looft over Kane's management van de Vraagsteller. Kort nadat hij de krant heeft overgenomen, schrijft Kane zelf de vraagsteller'Declaration of Principles', waarin staat dat de krant een uitlaatklep zal zijn zonder speciale belangen en zal opkomen voor het algemeen belang. De vraagsteller wordt al snel de meest verspreide krant in New York en leidt ertoe dat Kane een nationaal syndicaat opricht. Bernstein is duidelijk in zijn bewondering voor zijn voormalige baas, zelfs als de kranten van Kane focussen op sensationeel geel journalistiek die de oplage enorm doet toenemen en de Verenigde Staten in de loop van de tijd in een conflict met Spanje drijft Spaans-Amerikaanse oorlog. Thompson geeft ook details over Kane's romance en huwelijk met Emily Norton (Ruth Warrick), een nicht van de... president van de Verenigde Staten, waardoor de rijke Kane een nog grotere machtspositie krijgt en prestige.
Het volgende onderwerp dat Thompson interviewt, is Jedediah Leland (Joseph Cotton), de voormalige topverslaggever voor de vraagsteller en Kane's eenmalige goede vriend. Leland onthult dat het succes van Kane begon te mislukken toen hij uit elkaar ging van Emily en een affaire begon met een zangeres, Susan (Dorothy Comingore). Terwijl Kane zich kandidaat stelt voor gouverneur van New York, onthult zijn politieke rivaal de affaire en Kane's huwelijk en politieke carrière beide eindigen (een journaal eerder in de film onthulde dat Emily en haar jonge zoon met Kane twee jaar lang omkwamen bij een auto-ongeluk later).
Nadat ze met Susan is getrouwd, dwingt Kane haar om operazangeres te worden - hoewel haar stem hopeloos ontoereikend is - en bouwt ze zelfs Chicago's Municipal Opera House waar ze kan optreden. De al wankele vriendschap van Leland en Kane eindigt wanneer Kane ontdekt dat Leland een negatieve recensie schrijft over Susans optreden. Hoewel Kane Leland ontslaat, maakt hij de negatieve recensie zelf af en publiceert hij deze in zijn kranten. Daarna stuurt Kane Leland een ontslagvergoeding van $ 25.000. Leland retourneert de cheque per post in stukken samen met een kopie van de de vraagsteller "Declaration of Principles" om aan te tonen hoe ver Kane van die idealen is afgedwaald.
Nadat Thompson Leland heeft ontmoet, stemt Susan er uiteindelijk mee in om met hem over Kane te praten. Van Susan en een later interview met Kane's butler, Raymond (Paul Stewart), leert Thompson dat Kane's laatste jaren ongelukkig waren, met het paar dat in eenzaamheid in Kane's landgoed, Xanadu, leefde. Toen Susan van hem scheidde, bleef Kane ellendig en alleen achter nadat hij ook een groot deel van zijn fortuin had verloren door de Grote Depressie.
Na zijn interviews te hebben afgesloten, geeft Thompson toe dat hij niet de betekenis van 'Rosebud' heeft kunnen bepalen. Het zou in ieder geval niets hebben verklaard... Ik denk dat geen enkel woord het leven van een man kan verklaren."
In de laatste momenten van de film worden items uit Kane's enorme collectie archieven geordend of vernietigd. Een van de items die in een oven wordt weggegooid, is de oude houten slee waarmee de jonge Kane speelde toen zijn moeder hem voorstelde aan Thatcher. De slee is gegraveerd met de merknaam "Rosebud".
