Als je ooit pool of biljart hebt gespeeld, heb je je misschien afgevraagd waar de ballen van gemaakt zijn. Mensen spelen al sinds de 16e eeuw variaties op pool en andere keu-sporten. En hoewel het spel in de loop van de tijd drastisch is veranderd, duurde het tot de jaren 1920 voordat poolballen zich ook ontwikkelden. Voor die tijd waren de ballen gemaakt van hout of ivoor.
De wortels van pool- en poolballen
Historici kunnen niet met zekerheid zeggen wanneer het eerste potje pool- of pocketbiljart werd gespeeld. Documenten beschrijven een grasspel dat in de jaren 1340 door de Franse adel werd gespeeld en dat een mix was van biljart en croquet. Tegen het begin van de 18e eeuw was het spel aanzienlijk geëvolueerd, hoewel het grotendeels het nastreven van de Franse en Britse adel bleef. Pool was nu een binnenspel dat op een tafel werd gespeeld, waarbij keu-stokken werden gebruikt om ballen in de zakken van de tafel te slaan.
De vroegste poolballen waren gemaakt van hout, dat vrij goedkoop te produceren was. Maar toen Europeanen Afrika en Azië begonnen te koloniseren, ontwikkelden ze een voorliefde voor exotische materialen uit vreemde landen. Irovy van slagtanden van olifanten werd populair onder de hogere klassen van de 17e eeuw als een manier om iemands te laten zien rijkdom zichtbaar, of het nu gaat om een wandelstok, de toetsen van een piano of de ballen van een biljart tafel.
'Ivoren', zoals ze soms werden genoemd, waren veel mooier dan houten biljartballen en veel exclusiever, vooral in de 17e eeuw. Maar ze waren niet onverwoestbaar. Ivoren poolballen waren gevoelig voor vergeling met de leeftijd en hadden de neiging om te barsten in vochtige klimaten of als er met overmatige kracht op werd geslagen. Terwijl pool in de eerste helft van de 19e eeuw in populariteit bleef groeien, begon de vraag naar slagtanden de olifantenpopulaties in Afrika en Azië ernstig te bedreigen.
Een nieuw soort biljartbal
In 1869, met de populariteit van zwembadklimmen en de kosten van ivoor, pooltafelmaker Phelan en Collender besloot zijn klanten uit te dagen door $ 10.000 aan te bieden aan iedereen die een niet-ivoorpool zou kunnen bedenken bal. De advertentie trok de aandacht van John Wesley Hyatt, een uitvinder van Albany, N.Y..
Hyatt combineerde kamfer met alcohol en nitrocellulose en kneedde het onder extreme druk tot een bolvorm. Het eindproduct won Hyatt niet de prijs van $ 10.000, maar zijn creatie wordt beschouwd als een van de eerste synthetische kunststoffen. In de daaropvolgende jaren zou hij doorgaan met het verfijnen van de celluloid-biljartballen, maar het bleef een slechte vervanging voor ivoor omdat het lang niet zo duurzaam was. Erger nog, nitrocellulose was geen bijzonder stabiele stof, en in zeldzame gevallen zouden biljartballen volgens Hyatt exploderen als ze met kracht werden geraakt.
In 1907 vond de Amerikaanse chemicus Phelan Leo Baekeland een nieuwe plasticachtige substantie uit, bakeliet genaamd. In tegenstelling tot de biljartballen van Hyatt waren ballen van bakeliet duurzaam, gemakkelijk te produceren en liepen ze niet het risico dat ze het spel zouden opblazen. Tegen het midden van de jaren twintig werden de meeste poolballen gemaakt van bakeliet. De poolballen van tegenwoordig zijn meestal gemaakt van acryl- of kunststofharsen, die extreem duurzaam zijn en volgens veeleisende normen kunnen worden gefreesd.
bronnen
- Ferro, Shauncey. "De eerste plastic biljartballen die routinematig ontploften." MentalFloss.com. 21 mei 2015.
- Schrijvers van het personeel van History Channel. "Geschiedenis van snooker en pool." Geschiedenis.co.uk. Geraadpleegd op 26 maart 2018.
- Mars, Romeins. "Hoe ooit populaire poolhallen het plastic tijdperk inluidden?." Slate.com. 13 mei 2015.
