Martwa natura (z holenderskiego, wciąż nawet) to obraz przedstawiający układ przedmiotów nieożywionych, codziennych, czy naturalnych (kwiaty, żywność, wino, martwe ryby i dziczyzna itp.) lub przedmioty wytworzone (książki, butelki, naczynia, itp.). ten Słowniczek Muzeum Tate ujmuje to bardzo zwięźle, definiując temat martwej natury jako „wszystko, co się nie porusza lub jest martwe”. W języku francuskim martwa natura nazywa się śmierć natury, (dosłownie „martwa natura”).
Martwa natura może być realistyczna lub abstrakcyjna, w zależności od konkretnego czasu i kultury, w której została stworzona oraz od konkretnego stylu artysty. Martwa natura jest popularnym gatunkiem, ponieważ artysta ma całkowitą kontrolę nad temat obrazu, oświetlenie i kontekst. Artysta może używać martwej natury symbolicznie lub alegorycznie do wyrażenia idei lub formalnie do studiowania kompozycji oraz elementów i zasad sztuki.
Historia
Chociaż obrazy przedmiotów istnieją od starożytnego Egiptu i Grecji, malarstwo martwej natury jako wyjątkowa forma sztuki wywodzi się z postrenesansowej sztuki zachodniej. W starożytnym Egipcie ludzie malowali przedmioty i żywność w grobowcach i świątyniach jako ofiary dla bogów i dla zmarłych, aby mogli cieszyć się życiem pozagrobowym. Obrazy te były płaskimi, graficznymi przedstawieniami ich tematów, typowymi dla malarstwa egipskiego. Starożytni Grecy włączali również martwe natury do swoich wazonów, malowideł ściennych i mozaik. Obrazy te, zawierające światła i cienie, były bardziej realistyczne niż obrazy Egipcjan, choć nie były dokładne perspektywicznie.
Malarstwo martwej natury stało się w XVI wieku samodzielną formą sztuki. Obraz panelowy weneckiego artysty Jacopo de'Barbari (1440-1516) — teraz na wystawie w Stara Pinakoteka, Monachium— przez wielu historyków uważana jest za pierwszą prawdziwą martwą naturę. Obraz, ukończony w 1504, przedstawia martwą kuropatwę i parę żelaznych rękawiczek lub rękawic.
Według dokumentu BBC ”Jabłka, gruszki i farba: jak zrobić rysunek martwej natury (malowanie)," „Kosz owoców” Caravaggia”, namalowany w 1597 roku, jest uznawany za pierwsze większe dzieło z gatunku martwej natury na Zachodzie.
Szczyt malarstwa martwej natury przypadł na XVII-wieczną Holandię. Artyści tacy jak Jan Bruegel, Pieter Clausz i inni malowali bogate, bardzo szczegółowe i realistyczne obrazy bukietów kwiatów i stołów zastawionych wystawnymi misami owoców i dziczyzny. Obrazy te upamiętniały pory roku i odzwierciedlały naukowe zainteresowania epoki światem przyrody. Służyły również jako symbole statusu i były bardzo poszukiwane. Wielu artystów sprzedawało swoje prace na aukcjach.
Symbolizm
Tradycyjnie wiele obiektów na obrazach martwej natury zostało wybranych ze względu na ich religijne lub symboliczne znaczenie, chociaż ta symbolika czasami wymyka się współczesnym widzom. Na przykład cięte kwiaty lub kawałek gnijącego owocu symbolizowały śmiertelność. Czaszki, klepsydry, zegary i świece ostrzegały widzów, że życie jest krótkie. Te nawiedzone przez śmierć obrazy są znane jako Pamiętaj o śmierci, łacińska fraza, która oznacza „pamiętaj, że musisz umrzeć”.
Pamiętaj o śmierci obrazy są blisko spokrewnione vanitas martwe natury, które obejmują symbole ziemskich przyjemności i dóbr materialnych — takich jak instrumenty muzyczne, wino i książki — które mają niewielką wartość w porównaniu z chwałą życia pozagrobowego. Termin vanitas pochodzi ze stwierdzenia na początku Księgi Koheleta, które wyraża daremność ludzkiej działalności: „Marność nad marnościami! Wszystko jest marnością”.
Ale nie wszystkie obrazy martwej natury mają symbolikę. Francuski Postimpresjonista artysta Paweł Cezanne (1839-1906) jest prawdopodobnie najbardziej znanym malarzem jabłek po prostu ze względu na użycie koloru, kształtu i perspektywy. Cezanne'a „Martwa natura z jabłkami” (1895-98) nie jest namalowany realistycznie, jakby widziany z jednego punktu widzenia. Wydaje się raczej przedstawiać połączenie różnych poglądów. Poprzez eksplorację sposobów percepcji twórczość Cezanne'a służyła jako prekursor kubizmu i abstrakcji.
