Życie Bela Lugosi: Najsłynniejszy Dracula w Hollywood

Bela Lugosi (ur. Bela Ferenc Dezso Blasko; 20 października 1882 – 16 sierpnia 1956) jest najbardziej znany ze swojej roli w produkcjach teatralnych i ekranowych Drakuli. Portret tytułowego wampira autorstwa Lugosiego to jedna z najbardziej znanych ról w historii horrorów. Lugosi kontynuował pracę jako aktor przez całe życie, ale nigdy nie uniknął wpływu hrabiego Draculi na swoją karierę i został ograniczony do ról w horrorach z powodu typowania.

Wczesne życie

Bela Blasko, najmłodszy z czwórki dzieci, urodził się 20 października 1882 r. w mieście Lugos na Węgrzech (obecnie Lugoj w Rumunii). Blasko porzucił szkołę w wieku 12 lat i rozpoczął karierę aktorską w 1901 roku. W 1903 przyjął pseudonim sceniczny Lugosi, zainspirowany nazwą jego rodzinnego miasta. Lugosi grał w regionalnych produkcjach teatralnych przez kilka lat, aż do przeprowadzki do Budapesztu w 1911 roku. Wstąpił do Teatru Narodowego Węgier w 1913 roku.

Karierę aktorską Lugosiego przerwała I wojna światowa. Służył w armii austro-węgierskiej w latach 1914-1916 i otrzymał medal za rany odniesione na froncie rosyjskim. Lugosi brał również udział w rewolucji węgierskiej z 1919 r., która stworzyła krótkotrwałą Węgierską Republikę Sowiecką. Kiedy wojna z Rumunią zniszczyła raczkujący rząd, Lugosi został zmuszony do ucieczki. Wyjechał najpierw do Niemiec, a następnie w grudniu 1920 r. wjechał do Stanów Zjednoczonych.

Rola Draculi

Po przybyciu do USA Lugosi po raz pierwszy znalazł pracę jako robotnik. Jednak wkrótce udał się do Nowego Jorku i zaczął działać w objazdowej spółce akcyjnej z innymi węgierskimi aktorami. Lugosi pojawił się na Broadwayu w 1922 roku w sztuce Czerwony mak i zagrał kilka ról w filmach niemych, w tym w 1923 roku Ciche polecenie.

Przełomowa rola Lugosiego nadeszła latem 1927 roku, kiedy poproszono go o zagranie w broadwayowskiej produkcji scenicznej: adaptacji powieści Brama Stokera Dracula. Sztuka miała 261 przedstawień w Nowym Jorku, a następnie podróżowała po Stanach Zjednoczonych, zdobywając szerokie uznanie krytyków i finansowy sukces. Po serii występów na Zachodnim Wybrzeżu Lugosi postanowił zostać w Kalifornii i skupić się na karierze aktorskiej.

W tym czasie producent filmowy Carl Laemmle chciał stworzyć filmową wersję Dracula dla obrazów uniwersalnych. Bela Lugosi nie był pierwszym wyborem Laemmle'a do roli Drakuli, pomimo jego scenicznych sukcesów. Lugosi osobiście lobbował producentów za rolę i ostatecznie został wybrany. Zagrał w legendarnym horror arcydzieło Drakulo, w reżyserii Toda Browninga w 1931 roku.

Gazety donosiły, że publiczność zemdlała, gdy zobaczyli na ekranie szokujące sceny z udziałem hrabiego Drakuli. Uniwersalne zdjęcia odegrali te historie, aby pomóc w nagłośnieniu filmu. Dracula był ogromnym sukcesem kasowym, przynosząc zysk w wysokości ponad 700 000 dolarów i ugruntowując swój status największego sukcesu Universalu w tym roku. W połączeniu z Frankensteinwydany później w 1931 roku, Dracula pomógł Universalowi zbudować reputację najlepszego studia horrorów lat 30. XX wieku.

Bela Lugosi i Boris Karloff

Bela Lugosi próbował, ale nie udało mu się uniknąć bycia typem w rolach grozy. W 1934 zagrał w Czarny kot z Borisem Karloffem, najbardziej znanym z portretowania potwora w Frankenstein. Lugosi i Karloff stali się kultową parą i pojawili się razem w siedmiu filmach. Ich ostatnim filmem, w którym zagrali, był film z lat 1945 Porywacz ciał.

Istnieją sprzeczne historie o tym, jak obie legendy się dogadywały. Niektórzy twierdzą, że Bela Lugosi miał pretensje do zdolności Borisa Karloffa do znajdowania ról aktorskich spoza gatunku horroru. Jednak wielu twierdzi, że w końcu zostali dobrymi przyjaciółmi.

Późniejsza kariera

Pod koniec lat 30. kariera aktorska Beli Lugosiego chyliła się ku upadkowi. Jednak przeżył odrodzenie popularności, gdy pojawił się kalifornijski teatr Dracula oraz Frankenstein jako podwójna funkcja. Widzowie tłumnie przybywali na seanse, a wkrótce za ich przykładem poszły inne kina. Lugosi często pojawiał się osobiście, aby przemawiać do publiczności.

Odnowiona popularność Drakuli zachęciła Universal do zatrudnienia Bela Lugosi do roli głównej w latach 1939 Syn Frankensteina. Lugosi pracował w popularnych horrorach w latach 40., w tym w 1948 r. Abbott i Costello poznają Frankensteina, gdzie Lugosi pojawił się jako postać Drakuli po raz drugi i ostatni na ekranie. W latach 1943 Frankenstein spotyka człowieka-wilka, Lugosi wcielił się w rolę potwora Frankensteina.

Ostatni, idiosynkratyczny rozdział filmowej kariery Beli Lugosi miał miejsce w latach pięćdziesiątych. Ed Wood, notorycznie uważany za jednego z najgorszych filmowców wszechczasów, odkrył żyjącego w zapomnieniu Lugosiego i zatrudnił go do udziału w serii filmów. Lugosi miał role w latach 1953 Glen lub Glenda i 1955 Oblubienica potwora. Testowe nagranie Bela Lugosiego w jego pelerynie Drakuli zostało użyte pośmiertnie w latach 1959 Plan 9 z kosmosu.

Życie osobiste

Bela Lugosi ożenił się pięć razy. Po raz pierwszy poślubił Ilonę Szmik w 1917 roku. Rozwiedli się w 1920 roku, podobno z powodu konfliktów politycznych z jej rodzicami. W 1921 poślubił Ilonę von Montagh, z którą rozwiódł się w 1924. Trzecią żoną Lugosiego była towarzyska Beatrice Weeks z San Francisco, wdowa po słynnym architektu Charles Peter Weeks. Pobrali się w 1929 roku i rozwiedli się po zaledwie czterech miesiącach, kiedy Beatrice Weeks twierdziła, że ​​jej mąż ma romans z gwiazdą filmową Clarą Bow.

W 1931 Bela Lugosi został naturalizowanym obywatelem USA. Ożenił się z 19-letnią Lillian Arch w 1933 roku. Mieli jedno dziecko: Bela Lugosi Jr. W 1953 roku, po tym, jak Lillian podjęła pracę na pełen etat jako asystentka aktora Briana Donlevy'ego, para rozwiodła się. Lillian później poślubiła Briana Donlevy'ego w 1966 roku, dziesięć lat po śmierci Beli Lugosi.

Lugosi poślubił Hope Lininger, swoją piątą żonę, w 1955 roku. Była fanką, która często pisała listy do Beli. Pozostali małżeństwem aż do jego śmierci rok później.

Bela Lugosi zmarł na atak serca 16 sierpnia 1956 r. Został pochowany w jednym ze swoich kostiumów Drakuli, wraz z peleryną. Podobno nie poprosił o pochówek w kostiumie, ale decyzję podjęli jego syn i Lillian, wierząc, że tego właśnie chciałby Lugosi.

Spuścizna

Niezliczone filmy przedstawiają postać hrabiego Draculi, ale występ Bela Lugosi wyznaczył standard tej roli. Film z 1931 roku został wybrany do konserwacji przez Krajowy Rejestr Filmowy Biblioteki Kongresu ze względu na jego znaczenie kulturowe. Amerykański Instytut Filmowy umieścił Hrabiego Draculę Lugosiego jako #33 na swojej liście 100 najlepszych bohaterów i złoczyńców w filmie.

Bela Lugosi pojawiał się na różne sposoby w kulturze popularnej. Brytyjski zespół Bauhaus wydał swój singiel „Bela Lugosi's Dead” w 1979 roku. Piosenka jest uważana za kamień węgielny rocka gotyckiego. Martin Landau zdobył Oscara dla najlepszego aktora drugoplanowego w 1994 roku za rolę Bela Lugosi w filmie Ed Wood. Lugosi ma gwiazdę w Hollywood Walk of Fame.

Źródła

• Don Rodos, Gary. Lugosi. Jego życie w filmie, na scenie iw sercach miłośników horrorów. McFarland, 1997.
• Rhodes, Gary i Bill Kaffenberger. Żaden podróżnik nie powraca - stracone lata Bela Lugosi. BearManor Media, 2016.