Orson Welles' 1941 film Obywatel Kane, który Welles wyreżyserował, wyprodukował i współtworzył z Herman J. Mankiewicza, premiera w Teatrze RKO Palace w Nowym Jorku 1 maja 1941 r. Film opowiada o wzlotach i upadkach magnata prasowego, Charlesa Fostera Kane'a (w roli Wellesa) oraz jest luźno oparty na życiu Williama Randolpha Hearsta (który odmówił reklamowania filmu w swoich gazety). Został uznany za najlepszy film, jaki kiedykolwiek nakręcono przez Amerykański Instytut Filmowy w 1998 i 2007 roku.
Kluczowe dania na wynos: „Obywatel Kane”
- Obywatel Kane opowiadane jest głównie w retrospekcji, gdy reporter szuka sensu ostatniego słowa wypowiedzianego przez umierającego potentata medialnego Charlesa Fostera Kane'a.
- Reporter przeprowadza wywiady ze współpracownikami Kane'a, w tym z jego byłym najlepszym przyjacielem i żoną, z którą jest w separacji, którzy dzielą się swoimi poglądami na życie Kane'a.
- Kane jest przedstawiany jako skomplikowany człowiek, którego ambicja i bogactwo są wykolejone przez jego arogancję.
Historia obywatela Kane
W ogromnej rezydencji na ogromnej posiadłości na Florydzie starszy potentat prasowy Charles Foster Kane (Orson Welles) umiera po tym, jak wyemitował ostatnie słowo „pączek róży” podczas upuszczania śnieżnej kuli. Wśród kilku reporterów, którzy chcą napisać historie o życiu i śmierci Kane'a, reporter Jerry Thompson (William Alland) ma odkryć znaczenie ostatniego słowa Kane'a. Jak Thompson bada, winiety z życia Kane'a są przedstawione w retrospekcjach.
Thompson zaczyna od zbadania różnych bliskich związków Kane'a, choć najpierw zostaje odtrącony przez drugą żonę Kane'a, Susan Alexander Kane (Dorothy Comingore), która była w separacji z mężem.
Thompson następnie czyta dziennik zmarłego Waltera Parks Thatcher, wybitnego bankiera, który przejął opiekę nad Kane'em, gdy miał 8 lat. Na terenie należącym do matki Kane'a (Agnes Moorehead) odkryto złoto, a Thatcher została wyznaczona na dozorca, ponieważ wierzono, że potrafi właściwie zarządzać majątkiem i zapewnić, że młody Kane otrzyma najwyższą ocenę Edukacja. Kane jeździ na sankach po śniegu, kiedy dowiaduje się o tym układzie, i gniewnie reaguje na rozłąkę z matką.
Po „wyrzuceniu” z kilku uczelni, Kane, mający około 20 lat i kierujący swoimi obecnie poważnymi finansami, postanawia skoncentrować się na małej gazecie, Zapytanie z Nowego Jorku, który stał się częścią jego majątku po tym, jak Kane zauważył w liście do Thatcher: „Myślę, że fajnie byłoby prowadzić gazetę”. Thompson dowiaduje się, że relacje Kane'a i Thatcher znacznie się pogorszyły, gdy Kane opublikował artykuły atakujące Thatcher i jego interesy biznesowe.
Thompson przeprowadza następnie wywiad z menedżerem biznesowym Kane'a, panem Bernsteinem (Everett Sloane), który wylewnie chwali zarządzanie przez Kane'a Informujący się. Wkrótce po przejęciu gazety sam Kane pisze: Informujący sięDeklaracja Zasad, w której stwierdza się, że gazeta będzie miejscem wolnym od specjalnych interesów i będzie bronić dobra publicznego. ten Informujący się wkrótce staje się gazetą o największym nakładzie w Nowym Jorku i prowadzi do ustanowienia przez Kane'a ogólnokrajowego syndykatu. Bernstein wyraźnie podziwia swojego byłego szefa, mimo że gazety Kane'a skupiają się na sensacyjnym żółtym kolorze dziennikarstwa, które znacznie zwiększa nakład i popycha Stany Zjednoczone do konfliktu z Hiszpanią Wojna hiszpańsko - amerykańska. Thompson opisuje również romans i małżeństwo Kane'a z Emily Norton (Ruth Warrick), siostrzenicą prezydent Stanów Zjednoczonych, co daje bogatemu Kane'owi pozycję jeszcze większej władzy i prestiż.
Kolejnym tematem, z którym Thompson przeprowadza wywiad, jest Jedediah Leland (Joseph Cotton), były czołowy reporter Informujący się i niegdyś bliski przyjaciel Kane'a. Leland ujawnia, że sukces Kane'a zaczął zawodzić, gdy oddzielił się od Emily i rozpoczął romans z piosenkarką Susan (Dorothy Comingore). Podczas gdy Kane kandyduje na gubernatora Nowego Jorku, jego rywal polityczny ujawnia romans oraz małżeństwo i karierę polityczną Kane'a oba się kończą (w kronice filmowej wcześniej w filmie ujawniono, że Emily i jej synek z Kane zginęli w wypadku samochodowym dwa lata później).
Po ślubie z Susan, Kane popycha ją, by została śpiewaczką operową – choć jej głos jest żałośnie niewystarczający – a nawet buduje Miejski Opera House w Chicago, aby mogła w niej występować. Przyjaźń Lelanda i Kane'a, która już się rozpada, kończy się, gdy Kane odkrywa, że Leland pisze negatywną recenzję o występie Susan. Chociaż Kane zwalnia Lelanda, sam kończy negatywną recenzję i publikuje ją w swoich gazetach. Następnie Kane wysyła Lelandowi odprawę w wysokości 25 000 $. Leland zwraca czek pocztą w kawałkach wraz z kopią Pytającego „Deklaracja Zasad”, aby pokazać, jak bardzo Kane odszedł od tych ideałów.
Po tym, jak Thompson spotyka się z Lelandem, Susan w końcu zgadza się porozmawiać z nim o Kane. Od Susan i późniejszego wywiadu z lokajem Kane'a, Raymondem (Paul Stewart), Thompson dowiaduje się, że ostatnie lata Kane'a były nieszczęśliwe, a para żyła samotnie w posiadłości Kane'a, Xanadu. Kiedy Susan rozwiodła się z nim, Kane został nieszczęśliwy i samotny, po tym jak stracił większość swojej fortuny z powodu Wielkiego Kryzysu.
Po zakończeniu wywiadów Thompson przyznaje się do porażki w określeniu znaczenia „Rosebud”, mówiąc innym reporterom: „Może Rosebud był czymś, czego [Kane] nie mógł zdobyć, albo czymś, co stracił. W każdym razie niczego by to nie wyjaśniło... Nie sądzę, żeby jakiekolwiek słowo mogło wyjaśnić życie człowieka”.
W ostatnich chwilach filmu przedmioty z ogromnej kolekcji archiwów Kane'a są porządkowane lub niszczone. Jednym z przedmiotów wyrzucanych do pieca są stare drewniane sanie, którymi bawił się młody Kane, gdy jego matka przedstawiła go Thatcher. Sanie sygnowane są marką „Rosebud”.
