De derde persoon alwetend gezichtspunt is een methode van verhalen vertellen waarbij de verteller de gedachten en gevoelens van iedereen kent karakters in het verhaal. De derde persoon is niet hetzelfde als de derde persoon beperkt, een stem die nauw aansluit bij het perspectief van een personage, meestal dat van de hoofdpersoon.
Door het gebruik van de alwetend gezichtspunt van de derde persoon, kan een schrijver een hele wereld van personages tot leven brengen en er een aanzienlijke diepte en betekenis aan geven. Als zodanig is het een uitstekend literair apparaat om te helpen bij de ontwikkeling van karakters. Dit is een bijzonder handig literair hulpmiddel in gecompliceerde verhalen wanneer de schrijver de lezer kennis laat maken met een overvloed aan personages. Met behulp van het alwetende gezichtspunt van de derde persoon kan de verteller informatie aan de lezer relateren over elk personage dat sommige personages in het verhaal misschien niet van elkaar weten.
Dit apparaat neemt wat misschien een moeilijke en gecompliceerde schrijfinspanning is en verandert het in een beter beheersbare.
Alwetende derde persoon in 'Anna Karenina'
Een goed voorbeeld van het alwetende standpunt van de derde persoon is Leo Tolstoy's beroemde en karaktervolle roman "Anna Karenina", die vanuit meerdere gezichtspunten wordt verteld.
Vanuit Anna's standpunt
Sommige delen van de roman worden verteld vanuit het standpunt van Anna:
'"Toch is hij een goede man, waarheidsgetrouw, vriendelijk en opmerkelijk in zijn sfeer," zei Anna tegen zichzelf, terwijl ze terugging naar haar kamer alsof ze hem verdedigde tegenover iemand die hem beschuldigde en zei dat het onmogelijk was om lief te hebben hem. 'Maar waarom steken zijn oren zo vreemd uit? Moest hij zijn haar laten knippen?"'
"Precies om middernacht, toen Anna nog aan haar bureau zat om een brief aan Dolly af te ronden, hoorde ze de afgemeten stappen van pantoffelvoeten, en Alexei Alexandrovich, gewassen en gekamd, een boek onder zijn arm, kwam naar haar."
"'Het is tijd, het is tijd', zei hij met een speciale glimlach en ging naar de slaapkamer."
"'En welk recht had hij om hem zo te bekijken?' dacht Anna, zich herinnerend hoe Vronsky naar Alexei Alexandrovich had gekeken.
Karakter van de verteller
In "Anna Karenina" krijgen veel andere gezichtspunten (naast het personage Alexei Alexandrovich) evenveel belang. Hier is een blik op een ander belangrijk personage in de klassieke roman, Konstantin Levin, volledig verteld door de verteller, zonder dialoog:
"Het huis was groot, oud en Levin, hoewel hij alleen woonde, verwarmde en bewoonde het allemaal. Hij wist dat het zelfs verkeerd was en in strijd met zijn nieuwe plannen, maar dit huis was een hele wereld voor Levin. Het was de wereld waarin zijn vader en moeder hadden geleefd en waren gestorven. Ze hadden een leven geleid dat voor Levin het ideaal van alle perfectie leek en waarvan hij droomde om het samen met zijn vrouw en zijn gezin te vernieuwen."
Andere romans verteld in Third-Person Alwetend
Als je je kennisbasis over schrijven vanuit het alwetende perspectief van een derde persoon wilt uitbreiden, zijn er veel uitstekende voorbeelden in de literatuur om uit te kiezen. Hier zijn een handvol bekende klassieke voorbeelden.
"Anna Karenina" van Leo Tolstoj.
"Kleine vrouwen" van Louisa May Alcott.
"The Scarlet Letter" van Nathaniel Hawthorne.
"1984" van George Orwell.
"Pride and Prejudice" van Jane Austen.
