Restaurants zijn een begrip in bijna elk land en elke cultuur ter wereld. Het restaurant zoals we het nu kennen, een plek waar mensen komen eten, drinken en gezellig samenzijn, wordt toegeschreven aan de Franse Revolutie.
Maar zelfs voordat Marie Antoinette en Lodewijk XVI naar de guillotine werden gestuurd, bestonden er al duizenden jaren restaurants in een of andere vorm. Sinds de 20e eeuw hebben restaurants aanzienlijke veranderingen ondergaan, deels als gevolg van technologische vooruitgang in de voedselproductie. Tegenwoordig is er in veel restaurants een beweging gaande om terug te keren naar de boerderijen, waarbij meer nadruk wordt gelegd op lokale goederen.
De vroegste restaurants
Het is geen toeval dat de groei van restaurants door de geschiedenis heen correleert met de groei van steden. De behoefte aan openbare eetgelegenheden was al in het Romeinse Rijk en het oude China, toen de boeren nog leefden, stevig gevestigd brachten hun goederen naar de markten, vaak reisden ze meerdere dagen achter elkaar en stopten bij herbergen langs de weg manier. Meestal gelegen in het midden van het platteland, serveerden herbergen maaltijden aan een gemeenschappelijke tafel aan reizigers. Er waren geen menu's of zelfs opties om uit te kiezen. Elke avond was de keuze van de chef.
Restaurants in de Middeleeuwen
In Europa bleven tavernes en herbergen gedurende de Middeleeuwen en tot in de Renaissance de belangrijkste plaats om een bereide maaltijd te kopen. In Spanje werden ze bodega's genoemd en serveerden ze tapas. In Engeland waren producten als worst en herderstaart populair. In Duitsland, Oostenrijk en de Elzas brauw En wijsteben waren typisch, terwijl in Frankrijk stoofschotels en soepen werden aangeboden.
Al deze vroege restaurantjes serveerde eenvoudige, gewone gerechten - voedsel dat je in een boeren- of koopmanshuis zou vinden.
De Franse Revolutie en de opkomst van lekker eten
In Frankrijk hadden gilden gedurende de middeleeuwen monopolies op veel aspecten van bereid voedsel. Bijvoorbeeld, vleeswaren was het gilde dat gekookt vlees voor de verkoop bereidde. Als je dus niet tot dat specifieke gilde behoorde, was het illegaal om gekookt vlees in welke vorm dan ook te verkopen.
Na de Franse Revolutie werden gilden verboden en raakten veel chef-koks die in aristocratische, zelfs koninklijke huishoudens werkten, werkloos. Veel van deze ontheemde arbeiders openden hun eigen restaurants in Parijs, wat een nieuwe manier van dineren met zich meebrengt. Delicaat porselein, bestek en linnen tafelkleden – allemaal attributen van de aristocratie – waren nu beschikbaar voor een heel nieuw echelon van Franse burgers. De menu's werden diverser en boden zowel een vaste prijs als à la carte. Hoewel cafés bleven bestaan, zou de opkomst van lekker eten in Frankrijk zich al snel over heel Europa en de Nieuwe Wereld verspreiden.
Tijdens de 19e eeuw bleef het aantal restaurants in Parijs stijgen. Na de nederlaag van Napoleon stroomden rijke Europeanen naar Parijs om deel te nemen aan de vele gastronomische eetgelegenheden. Dat gold vooral voor de heren van de geallieerde officieren – een stap die na het einde van de Tweede Wereldoorlog herhaald zou worden.
Tegen het einde van de 19e eeuw zorgde de vooruitgang in het transport via stoomboten, spoorwegen en uiteindelijk auto's voor een verandering in het reizen. Het luxetoerisme groeide en daarmee een nieuw precedent van eten ver weg van huis. Eten tijdens het reizen was niet langer louter een noodzaak. Het werd een kunst.
De opkomst van ketenrestaurants
Met de ontdekking van ziektekiemen en het verband tussen gezondheid en hygiëne, wordt er meer nadruk gelegd op reinheid leidde begin 20e eeuw tot de opkomst van twee populaire hamburgerketens: White Castle en White Toren. Hun geheel witte interieur was bedoeld om klanten gerust te stellen dat hun eten werd bereid in een veilige, moderne, steriele omgeving.
De grootste verandering in de restaurantindustrie in de 20e eeuw wordt echter toegeschreven aan McDonald's. Oorspronkelijk was het een hotdogkraam, eigendom van twee broers uit Illinois, maar in 1948 schakelden ze over op hamburgers.
Op basis van het lopende bandconcept van Henry Ford begonnen de gebroeders McDonald het snelste en goedkoopste voedsel aan te bieden door laaggeschoolde werknemers in te huren om het te assembleren. Hoewel de broers erin slaagden voedsel efficiënt en goedkoop te serveren, waren ze niet zo goed in franchise.
Een verkoper van restaurantapparatuur met de naam Ray Kroc zag het potentieel in het McDonald's-concept en kocht de broers in 1954 uit. Zijn formule voor franchising schiep een precedent voor fastfoodketens en veranderde het landschap van Amerikaans dineren.
De restaurants van vandaag
In de jaren negentig, toen veel gezinnen aan het hoofd stonden van twee werkende ouders, zorgden veranderende consumentenpatronen ervoor dat het aantal mensen dat uit eten ging, toenam. Restaurantketens als Olive Garden, Applebee’s en 99 richtten zich op de steeds groeiende middenklasse en boden redelijk geprijsde maaltijden en kindermenu’s aan.
Een andere moderne trend zijn lokale voedingsmiddelen, met speciale nadruk op duurzaamheid. Tegenwoordig zijn mensen zich meer dan ooit bewust van het verband tussen gezondheid en voeding en weten ze beter welk voedsel ze eten als ze in restaurants dineren.
