Malowidła kropelkowe abstrakcyjnego malarza ekspresjonisty Jacksona Pollocka (1912–1956) należą do najbardziej znanych obrazów XX wieku. Kiedy Pollock przeszedł od malowania sztalugowego do kapania lub wylewania farby na kawałek płótna rozłożony na podłogi, udało mu się uzyskać długie, ciągłe linie niemożliwe do uzyskania przy pomocy farby na płótnie z Szczotka.
Do tej techniki potrzebował farby o płynnej lepkości (takiej, która będzie się gładko rozlewać). W tym celu zwrócił się do nowych na rynku farb na bazie żywic syntetycznych (nazywanych ogólnie „błyszczącą emalią”), wytwarzanych do celów przemysłowych, takich jak malowanie natryskowe samochodów lub dekoracja wnętrz domowych. Kontynuował używanie błyszczącej farby emaliowej aż do śmierci.
Dlaczego błyszcząca farba emaliowa?
W Ameryce farby syntetyczne zastępowały tradycyjne, olejne farby domowe już w latach 30. (w Wielkiej Brytanii miało to miejsce dopiero pod koniec lat 50.). Podczas II wojny światowej (1939-1945) te błyszczące farby emaliowe były łatwiej dostępne niż farby olejne artystów i tańsze. Pollock opisał swoje użycie nowoczesnych farb domowych i przemysłowych, a nie farb artystów, jako „naturalny wzrost z potrzeby”.
Paleta Pollocka
Artysta Lee Krasner, który był żonaty z Pollockiem, opisał swoją paletę jako „zazwyczaj puszkę lub dwie… emalii rozrzedzonej do że chciał tego, stojąc na podłodze obok rozwiniętego płótna” i że Pollock używał marek Duco lub Davoe i Reynolds farba. (Duco to nazwa handlowa producenta farb przemysłowych DuPont.)
W wielu obrazach drip Pollocka dominuje czerń i biel, ale często pojawiają się nieoczekiwane kolory i elementy multimedialne. Ilość farby w jednym z ściekowych obrazów Pollocka, trójwymiarowość, można w pełni docenić tylko stojąc przed jednym z nich; reprodukcja po prostu tego nie oddaje.
Farba jest czasami rozcieńczana do tego stopnia, że tworzy niewielki efekt tekstury; w innych jest wystarczająco gęsty, aby rzucać cienie.
Metoda malowania
Krasner opisał metodę malowania Pollocka w ten sposób: „Zaczął używać patyczków i stwardniałych lub zużytych pędzli (które w efekcie przypominały kije) oraz strzykawek fastrygujących. Jego kontrola była niesamowita. Używanie kija było dość trudne, ale strzykawka do fastrygowania była jak wielkie wieczne pióro. Dzięki temu musiał kontrolować przepływ farby, a także swój gest.”
W 1947 Pollock opisał swoją metodę malowania dla magazynu Możliwości: „Na podłodze czuję się swobodniej. Czuję się bliżej, bardziej częścią obrazu, bo w ten sposób mogę go obejść, pracować z czterech stron i dosłownie być w malowanie."
W 1950 Pollock tak opisał swój sposób malowania:
„Nowe potrzeby potrzebują nowych technik… Wydaje mi się, że współczesność nie może wyrazić tego wieku, samolotu, bomby atomowej, radia, w starych formach renesansu lub jakiejkolwiek innej minionej kultury. Każda epoka odnajduje swoje własne techniki… Większość farby, której używam, to płynna, płynna farba. Pędzle, których używam, są raczej pałeczkami niż pędzlami — pędzel nie dotyka powierzchni płótna, jest tuż nad nim”.
Pollock kładł również patyk na wewnętrznej stronie puszki z farbą, a następnie ustawiał puszkę tak, aby farba wylewała się lub spływała w sposób ciągły na płótno. Albo robił dziurę w puszce, żeby uzyskać przedłużoną linkę.
Co powiedzieli krytycy
Pisarz Lawrence Alloway powiedział: „Farba, choć podlegała wyjątkowej kontroli, nie była nakładana dotykiem; odciski farby, które widzimy, zostały utworzone przez upadek i przepływ płynnej farby w uścisku grawitacji... na a powierzchnia, która nie była twarda i twarda jak zagruntowane płótno, ale miękka i chłonna jak zaklejona i niezagruntowana kaczka [bawełna płótno]."
Pisarz Werner Haftmann opisał go jako „jak sejsmograf”, w którym obraz „zarejestrował energie i stany człowieka, który go narysował”.
Historyk sztuki Claude Cernuschi opisał to jako „manipulowanie zachowaniem pigmentu zgodnie z prawem grawitacji”. Aby linia była cieńsza lub grubsza, „Pollock po prostu przyspieszył lub spowolnił swoje ruchy, tak że ślady na płótnie stały się bezpośrednimi śladami sekwencyjnych ruchów artysty w przestrzeń."
New York Times krytyk sztuki Howard Devree porównał sposób obchodzenia się Pollocka z farbą do „pieczonego makaronu”.6
Sam Pollock zaprzeczał, że podczas malowania doszło do utraty kontroli: „Mam ogólne pojęcie o czym jestem i jakie będą rezultaty… Z doświadczeniem wydaje się, że można w dużym stopniu kontrolować przepływ farby… Zaprzeczam wypadkowi.”
Nazywanie jego obrazów
Aby powstrzymać ludzi próbujących znaleźć elementy przedstawiające w swoich obrazach, Pollock porzucił dla nich tytuły i zaczął je numerować. Pollock powiedział, że ktoś patrzący na obraz powinien „patrzeć biernie – i starać się odbierać to, co malarstwo ma do zaoferowania, a nie wnosi temat lub z góry przyjęte wyobrażenie o tym, czym ma być szukam.”
Lee Krasner powiedział, że Pollock „nadawał swoim zdjęciom konwencjonalne tytuły… ale teraz po prostu je numeruje. Liczby są neutralne. Sprawiają, że ludzie patrzą na obraz jako na to, czym jest — czystym malarstwem”.
Źródła
Odpuść, L. „Czarne obrazy Pollocka”. Magazyn o sztuce 43 (maj 1969). Cyt. za Cernuschi, s. 159.
Friedman, B.H. „Wywiad z Lee Krasnerem Pollockiem”. W katalogu wystawy „Jackson Pollock: Black and White”, Marlborough-Gerson Gallery, Inc. Nowy Jork 1969, s. 7-10. Cyt. w „The Impact of Modern Paints” Jo Crook i Tom Learner, s. 17.
Friedman, B.H. „Jackson Pollock: Wytworzona energia Widoczny”. Cyt. za Cernuschi, s. 89.
Friedman, B.H. Wywiad w „Malowaniu Pollocka”. Cyt. za Cernuschi, s. 129
Pollock, Jackson. "Mój obraz." W „Możliwościach I” (zima 1947-8). Cyt. w „Jackson Pollock: Znaczenie i znaczenie” Claude’a Cernuschi, s. 105.
Wright, Williamie. Wywiad Pollocka dla stacji radiowej Sag Harbor, nagrany w 1950 roku, ale nigdy nie nadawany. Przedruk w Hans Namuth, „Pollock Painting”, New York 1978, cytowany w Crook and Learner, s. 8.
