Standpunt in fictie betekent gewoon wie het verhaal vertelt. In het perspectief van de eerste persoon dient een personage in het verhaal als verteller, waarbij 'ik' of 'wij' worden gebruikt terwijl het verhaal zich afspeelt. Deze verteller is misschien een relatief minder belangrijk personage dat de actie observeert, zoals het personage Nick doet in F. Scott Fitzgeralds 'The Great Gatsby'. Of misschien is hij de hoofdpersoon van het verhaal, zoals Holden Caulfield in J.D. Salinger's "The Catcher in the Rye."
Waarom schrijvers First-Person Point of View gebruiken
Er zijn een aantal goede redenen om het eerstepersoonsperspectief in fictie te gebruiken. Correct gebruikt, kan het een uiterst effectief hulpmiddel zijn voor het vertellen van verhalen:
Schrijf op wat je weet
Je schrijft een stuk fictie dat, in ieder geval tot op zekere hoogte, autobiografisch is. Je wilt er zeker van zijn dat de lezer de wereld ziet die je hebt gecreëerd, precies zoals je die hebt ervaren. Een voorbeeld van deze benadering is "The Bell Jar" van Sylvia Plath, waarin de hoofdpersoon een nauwelijks vermomde versie van de dichteres zelf is.
Schrijven met een unieke stem
Je wilt dat de wereld die je hebt gecreëerd wordt gezien vanuit een uniek 'buitenstaander'-standpunt. Zowel 'The Catcher in the Rye' als de klassieker van Harper Lee, 'To Kill a Mockingbird', worden verteld vanuit het perspectief van jongeren wier observaties van de volwassen wereld zowel naïef als scherpzinnig zijn. Geen enkele verteller van een derde persoon of verteller voor volwassenen zou dezelfde kwaliteiten aan deze verhalen kunnen toevoegen.
Het intrige-effect
Je wilt dat de lezer alleen een zorgvuldig bewerkte reeks verhaalelementen ervaart en ze alleen vanuit een bepaald gezichtspunt ervaart. Deze techniek is effectief in zowel literatuur als genrefictie. Het wordt vaak gebruikt door romanschrijvers en mysterieschrijvers om de lezer het gevoel te geven dat ze deelnemen aan het drama en de onzekerheid die de hoofdpersonen ervaren.
Het plot wordt dikker
U wilt lezers misleiden en hen vervolgens - in sommige gevallen tenminste - verrassen met een dramatische onthulling. Hoewel het mogelijk is om lezers te misleiden met de stem van een derde persoon, is het veel effectiever om dit te doen via een onbetrouwbare verteller. Holden Caulfield in "The Catcher in the Rye" is een klassiek voorbeeld van de onbetrouwbare verteller. Nog een uiterst effectief gebruik van de onbetrouwbare verteller is in het beroemde mysterie van Agatha Christie, "The Murder of Roger Ackroyd."
Meerdere standpunten
Sommige romans zullen standpunten vermengen. Dit komt vaker voor bij langere romans of complexere romans waarin meerdere verhalen tegelijkertijd plaatsvinden. De auteur kan besluiten dat elk verhaal andere behoeften heeft op het gebied van vertelling. "Ulysses" van James Joyce is daar een beroemd voorbeeld van. Een groot deel van de roman is geschreven vanuit het perspectief van een derde persoon, maar in verschillende afleveringen wordt vertelling in de eerste persoon gebruikt.
Voors en tegens
Het gezichtspunt van de eerste persoon stelt lezers in staat zich dicht bij het gezichtspunt van een specifiek personage te voelen; het laat de lezer als het ware binnen. Het biedt schrijvers ook een hulpmiddel om het perspectief van de lezer op de fictieve wereld te ontwikkelen. Het gebruik van first-person kan ook gemakkelijker zijn voor beginnende schrijvers, aangezien iedereen gewend is om verhalen vanuit hun eigen persoonlijke standpunt te vertellen.
Het gezichtspunt van de eerste persoon beperkt lezers echter tot dat ene perspectief. Ze kunnen alleen weten wat de verteller weet, en dit kan het vertellen van het verhaal moeilijker maken, afhankelijk van de plot en andere betrokken personages.
